Daha öncesinden kurgulanmış hissi uyandıran seçim sonuçlarında küresel güçlerin etkisi merak ediliyor. Tartışmalı seçim sonuçlarının gizemi ise İngiltere ziyareti ve ardından batının değişen tutumunda gizli. Muhalefet, bütün itirazlarına rağmen, “seçim sonuçlarını kabul etmek” zorunda hissetti kendisini. Ya da buna mecbur bırakıldı. Üstelik, hiç kimsenin anlamlandıramadığı kimi verilere rağmen, “sonuçlar gerçekmiş” gibi hem muhalefetin kendisine duyduğu güven duygusu kırılıyor hem de, bunun üzerinden muhalefet dizayn edilmeye çalışılıyor. İçeride bu tartışmalar sürerken, uluslararası güçlerden de beklentilerinin gerçekleşmiş olduğunu gösteren değerlendirmeler ve açıklamalar geldi. Peki ama Türkiye gibi ülkelerde düzen kuran, düzen yıkan uluslararası güçlerin seçimlere yönelik etkisi ve tutumu ne oldu?
İngiltere’nin gücü
AKP ve Erdoğan, MHP çizgisiyle uyumlu hareket etmek için son yıllarda gittikçe batı karşıtı bir söylem geliştiriyor. 7 Haziran seçimleri öncesinde bütün muhalefeti, “Haçlı ittifakının” bir parçası olarak gösteren AKP, daha sonra da kendisi gibi düşünmeyen herkesi “işbirlikçi, hain, terörist” ilan ederek, operasyon çekti. 16 Nisan referandumunda da Avrupa ülkeleri başta olmak üzere bütün bu güçlerle gerilim tırmandırıldı ve batı karşıtı toplum duygusu AKP lehine oya çevrildi. Son seçimlerde toplumun iktidardan uzaklaşma eğilimi iyiden iyi his edilince, Cumhurbaşkanı Erdoğan soluğu İngiltere’de aldı. Erdoğan’ın 13-15 Mayıs tarihlerinde İngiltere’ye yaptığı ziyarette varılan anlaşmalar ve bunların seçimler üzerindeki etkisi ise halen gizemini koruyor. İngiltere, geçtiğimiz yüzyılın başında Ortadoğu’yu şekillendiren ve halen Ortadoğu üzerinden çeşitli aktörlerle en derin stratejik planlaması ve uygulama gücü bulunan ülkelerin başında geliyor. Sahada askeri olarak etkin bir konumda olmasa da, yaptığı planlama ve stratejik müdahalelerle iddiasını büyük oranda koruyor. O yüzden ABD, Rusya gibi ülkelerin dışında İngiltere de birçok güç açısından halen icazet merkezi konumunu sürdürüyor.
Anlaşmanın ipuçları
Erdoğan’ın yaptığı İngiltere ziyareti, batının bütün eleştirilerine rağmen Erdoğan ve AKP’ye her türlü desteği vereceğini gösteren çok sayıda işaret barındırıyordu. İngiltere Başbakanı Theresa May, “anti-demokratik yöntemleri” eleştirirken aynı zamanda, “terörizm, darbe” söylemleri ile bunu gerekçelendiriyordu. May, o açıklamada, “Kürt terörizmi” diyerek aslında Erdoğan’a istediğini verdiklerini deklare etmişti. 15 Mayıs tarihinde Times gazetesinin yayınladığı bir makale Erdoğan’ın İngiltere ziyareti ve burada elde ettiklerine ilişkin önemli veriler ve işaretler içeriyordu. “Ülkesindeki baskı konusunda çok sayıda çekinceye karşın, Erdoğan’la iş yapma zamanı. Bu ilişki NATO’nun geleceğini belirleyebilir” diye yazan Times, devamla şu görüşleri paylaşmıştı: “Birincisi Türkiye sallantılı değil, kendisini adamış bir NATO müttefiki olarak tutulmalı. Ankara’yla mümkün olan her konuda işbirliği doğru olur. NATO’nun geleceği buna bağlı olabilir. Türkiye hala ittifakın en büyük ikinci büyük ordusuna ve modern bir ateş gücüne sahip. İkincisi Erdoğan’ın Rusya lideri Vladimir Putin gibi bir otokrat olmadığı kabul edilmeli.”
Times, sonuçları bildi
Daha o tarihte kamuoyu yoklamaları bile doğru dürüst yapılmamışken Times, Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçilmesinin “kesin olduğunu” ancak AKP’nin “parlamentodaki çoğunluğunu kaybedebileceğine” işaret ediyordu. Üstelik Times, HDP’nin barajı geçeceğini, muhalefetin oylarını bir parça artıracağı yönünde “öngörüde” bulunuyordu. Times’in 13 Mayıs’ta yazdıklarının hemen hemen tamamı olduğu gibi seçim sonuçlarına yansıdı. Gazete, Erdoğan’ın “İngiltere’ye anlaşma önerdiğini” ve İngiltere’nin de bu öneriyi kabul ettiğini aktararak, bu anlaşmayı şu sözlerle savunuyordu: “Bu, ideal bir evlilik olmayabilir, ama karşılıklı eleştiriyi kabul edebilecek derecede birbirine güvenen, dinamik bir ilişkinin temelini oluşturabilir. (…) Otokratlarla anlaşmalar yapmak daima iyi bir politika değildir. Ancak Türkiye’yle bu sorunlu dönemde ortak bir zemin bulmak anlamlı. Erdoğan İngiltere’ye mantıklı bir teklifte bulundu. Batı ittifakının bekası ve karşılıklı refah adına, iki ülke birlikte çalışmanın daha üretken yollarını bulması gerekiyor.”
Erdoğan’ın sözleri
Batı, yaptığı anlaşma sonucunda yeniden AKP iktidarının önünü açtı. Sonuçlar tam da Times’ın “öngördüğü” gibi gerçekleşti. Seçimlerden hemen sonra batı başkentlerinde Erdoğan’a “verdiğin sözleri yerine getir” anlamına gelebilecek çağrılar yapıldı. Theresa May, Erdoğan ile önümüzdeki dönem “çalışmaktan ve ilişkileri geliştirecek olmalarından dolayı” yaşadığı mutluluğu paylaştı. Seçim sonuçlarının İngiltere ile yapılan anlaşmalara uygun bir şekilde ortaya çıktığı görülüyor.
