Türkiye ile İngiltere arasında nükleer enerjide işbirliği mutabakatı imzalandı. ‘Enerji ve İklim Diyaloğu’ başlığı altında imzalan mutabakatta küçük modüler reaktör (SMR) yatırımları ele alındı
Çernobil ve Fukuşima nükleer santrallerinde yaşanan patlamaların yarattığı radyoaktif kirlilik sonucunda ölümlerin yaşanması nükleer sermayeye kan kaybettirirken yeni siparişler alamamaya başladı. Birçok ülke nükleerden çekilme kararlarını açıklarken, Türkiye gibi bazı ülkeler ise bu dönemde nükleer santral kurma sürecini hızlandırdı. Bu kan kaybının yaşanmasıyla birlikte nükleer sermaye farklı önermelerle ortaya çıkarken, iklim zirvelerini hedefleyerek ‘temiz enerji’ iddiasıyla nükleeri iklim değişiminin bir aracı olarak kabul ettirmeyi başardı.
SMR’lerde 35 kat radyoaktif atık
Diğer yandan nükleer sermaye yeni önermelerinde küçük modüler nükleer reaktörleri (SMR) geliştirip piyasalaştırma peşine düştü. SMR’leri güvenilir ve düşük maliyetli bir çözüm olarak sunarken, bu sürece hızla adapte olmak için adımlar atan Türkiye, ilk olarak Ankara Sanayi Odası içinde SMR’nin yan ürünlerini üretmek amacıyla birimler oluşturdu. Tüm bunlar yaşanırken, Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA) tarafından hazırlanan değerlendirme raporunda küçük modüler nükleer reaktörlerin güvenilir ve düşük maliyetli bir çözüm olmadığı vurgulanarak, SMR’lerin geleneksel reaktörlere kıyasla 35 kat daha fazla radyoaktif atık ürettiği bilgisi yer aldı.
Nükleer ortaklıklar
Türkiye nükleer sevdasından vazgeçemeyen ve bu bağlamda Rusya’nın kendi santrali olduğu ortaya çıkan Akkuyu dışında 4 nükleer santral kurma adımlarını atarken, SMR’lere de sarılarak ABD ve İngiltere gibi ülkelerle el sıkıştı. Daha önce ABD ile anlaşan Türkiye bu kez İngiltere’ye el açtı. Türkiye ile Birleşik Krallık arasında enerji alanında stratejik bir iş birliğine gidildiği açıklandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Londra’da Birleşik Krallık Enerji Güvenliği ve Net Sıfır Bakanı Ed Miliband ile bir araya gelerek ‘Enerji ve İklim Diyaloğu’ iddiasıyla mutabakat zaptı imzaladı.
Maliyeti yüksek ve güvenli değil
Açıklama yapan Bakan Bayraktar, imzalanan mutabakatta bölgesel enterkonneksiyonlar ve küçük modüler reaktörler gibi işbirliklerinin yer aldığını söyledi. Bayraktar, “Enerji arz güvenliğimize ve bağımsızlığımıza yönelik adımlarımıza yenisini eklediğimiz anlaşmanın her iki ülkeye de hayırlı olmasını diliyorum” diye belirtti. Diğer yandan iktidarın Orta Vadeli Program’ında yer alan 12. Kalkınma Planı’nda SMR girişimleri yer alırken, SEFİA raporunda maliyetleri ve güvenlik riskleri olan SMR teknolojisinin Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığını artıracağı belirtildi. Geleneksel reaktörlerde olduğu gibi, SMR’lerde de enerji üretimi nükleer füzyona dayanıyor.
Nükleer sermaye hızlandı
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Konseyi’nin (UNECE) 2021 Eylül’ünde yayımladığı teknoloji özet raporunda ise, nükleer enerjinin Paris Anlaşması ve 2030 ‘Sürdürülebilir Kalkınma’ hedeflerinin gerekliliklerinin yerine getirilmesine yardımcı olabileceği iddia edildi. Bu iddianın nedeni Almanya’nın başını çektiği ‘yenilenebilir enerji’ bağlamında genişleyen sermaye hareketine karşı Fransa’daki nükleer sermaye, gücünü Fransa hükümeti üzerinde göstererek nükleerin ‘iklim değişiminde’ kullanılacak bir enerji üretim biçimi olarak kabul edilmesini sağladı.
BAE ve Bakü zirveleri
UNECE raporunda, nükleer santrallerin kapatılması kararlarının iklim değişikliğinin azaltılmasına yönelik yürütülen çabalar için gerilemeyi temsil ettiği iddia edilmişti. Nükleer enerji, UNECE bölgesindeki 11 ülkede (Belçika, Bulgaristan, Çekya, Finlandiya, Fransa, Macaristan, Slovakya, Slovenya, İsveç, İsviçre ve Ukrayna) elektrik üretiminin yüzde 30’undan fazlasını sağlayan enerji olurken, bu ülkeler nükleeri bir kurtarıcı olarak dikte ediyor. Diğer yandan Belçika’nın 2025’te, Almanya’nın ise 2023’te nükleer enerjiyi aşamalı olarak devre dışı bırakma kararlarının iptal edileceği ortaya çıkarken, bunun izlerini BAE’de ve Bakü’de yapılan iklim zirvelerinde nükleer santral sayısının 3 katına çıkarılma protokolü imzalanmış olmasında açığa çıkmakta.
EKOLOJİ SERVİSİ
