Yusuf Gürsucu / İstanbul
Türkiye’den İdlib’e yönelik elektrik ihracatı için EPDK duyuru yayınladı. Ak Energy, iki yıllık lisans tadili için başvurusunda bulundu. Diğer yandan Irak, Türkiye’den elektrik ithalatına hazırlanırken Silopi adeta bir cehennem
Türkiye’de elektrik üretim kapasitesinde arz fazlalığının oluşmasının temel nedeni olan elektrik ihracatı planları tutmayınca, üretim fazlalığının bedeli şirketlere halkın cebinden çalınan paralarla karşılanmaya başladı ve kesintisiz devam ediliyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) geçtiğimiz gün yayımladığı duyuruya göre, elektrik tedarik lisansına sahip Ak Energy, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde Türkiye – Suriye arasında mevcut dağıtım gerilim seviyesindeki enterkonneksiyon hattı üzerinden ‘izole bölge’ besleme yöntemi ile Suriye’ye elektrik enerjisi ihracatı yapmak üzere iki yıl boyunca Karkamış DM’den azami 4,5 MW kapasitenin tahsisi için lisans tadili başvurusunda bulunduğu öğrenildi. İhracat Suriye’de İdlib bölgesini içeriyor.
Başvuru son günü 19 Nisan
Duyuruda, “Elektrik Piyasası İthalat ve İhracat Yönetmeliğinin 8 inci maddesinin dördüncü fıkrasının (b) bendi uyarınca Türkiye-Suriye arasında mevcut Karkamış DM’ye bağlı dağıtım gerilim seviyesindeki enterkonneksiyon hattını kullanmak suretiyle Suriye’ye elektrik enerjisi ihracatı faaliyetinde bulunmak isteyen tedarik veya elektrik üretim lisansı sahibi tüzel kişiler ile aynı hattı kullanmak suretiyle Suriye’den elektrik enerjisi ithalatı faaliyetinde bulunmak isteyen tedarik lisansı sahibi tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerinin gerektirdiği usulle 19/4/2022 günü mesai bitimine kadar Kurumumuza başvuruda bulunmaları gerekmekte olup bu tarihten sonra yapılacak olan başvurular kabul edilmeyecektir” denildi.
İdlib’e elektrik bedavaydı
2020 yılında, “İdlib şehrinde tüm yollar Türk elektriği ile aydınlatıldı” iddiaları gündeme geldiğinde iddialar reddedilmişti. İddiaya cevaben İdlib’te bulunan Green Energy şirketi ile Türkiye destekli çetelerin kurduğu ‘Suriye Kurtuluş Hükümeti’ne bağlı yerel bir şirketin, İdlib’e Türkiye’den elektrik ithal ettikleri açıklanmıştı. EPDK’nın duyurusuna göre bundan böyle İdlib’te elektriğin paralı hale geleceği anlaşılırken, bugüne kadar elektriğin büyük çoğunluğunun ücretsiz tarifeden İdlib’e taşındığına işaret ediyor. 2011 yılında Aksa Enerji, Suriye devletine elektrik ihracına başlamış ve 2012 yılında Suriye elektrik alımını iptal etmişti.
Şirketlere pazar yaratılamadı
Türkiye’de arz fazlası elektrik üretim kapasitesi elektrik ihracı yapabilme hayaliyle yaratıldı. Bu bağlamda komşu ülkeler ve AB ile elektrik hatları enterkonnekte sistem ile birleştirildi. Bugün Irak Kürdistanı’na yönelik Şırnak Silopi’den Ciner ve Karadeniz Elektrik, elektrik ihracını gerçekleştiriyor. Bu satış dışında elektrik enerjisi ihracı 2011 yılında Suriye ile başlatılmış ancak 1 yıl sonra sonlanmıştı. İktidarın ve desteklediği şirketlerin en önemli hedefi ise AB’nin enerji talebine ortak olmak ve AB pazarına elektrik satma planlarıydı. Bu amaçla Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşleticileri Birliği (ENTSO-E) ile anlaşmaya varılarak enterkonnekte sistem bağlantısı komşu ülkelerle olduğu gibi yine kamu vasıtasıyla AB ile de gerçekleştirildi. Ancak AB ile yapılan katılım müzakerelerinde ilerlemenin durması ve özellikle enerji faslının açılmamış olması, şirketlerinin büyük bir pazarda iş tutamamalarına neden olurken, sonuçları AKP tarafından Türkiye halklarına halen ödettirilmeye devam ediliyor.
Irak, Türkiye’den elektrik ithal edecek
Irak Elektrik Bakanlığı görevini vekâleten yürüten Adil Kerim, Türkiye’den elektrik ithal etmek için teknik prosedürlerin tamamlandığını belirtti. Irak resmi haber ajansı INA’ya açıklamalarda bulunan Kerim, elektrikte yaşanan arz sıkıntısının yaz aylarıyla birlikte azalacağını söyledi. Bunun için yoğun bir şekilde çalıştıklarını ifade eden Kerim, “Türkiye’den elektrik ithal etmek için teknik prosedürler tamamlandı. Maliye Komisyonu’nun bir an önce proje ve eksiklikleri tamamlamak, hat ve istasyonlar kurmak, trafo satın almak için kaynak ayırmasını bekliyoruz” dedi. Kerim, Ürdün’le de elektrik akış hattının tamamlanması için çalışmalarında sürdüğünü kaydetti.
Irak’ta elektrik sorunu büyük
Irak 2020’de, Irak Kürt Bölgesi Yönetimi üzerinden Türkiye ile elektrik ara bağlantı planını uygulamaya başlamıştı. Irak, uzun yıllardır elektrik konusunda sıkıntı yaşıyor. Ülkenin birçok yerinde günde ortalama sadece 3 – 5 saat elektrik verilebiliyor. Iraklılar, yıllardır elektrik tedarikini ücret karşılığında ve sınırlı miktarda mahalle jeneratörlerinden temin ediyor. Söz konusu jeneratörlerin ülkedeki çevre kirliliğini ve hastalıkları artırdığı biliniyor. Irak Kürdistan özerk bölgesine uzun yıllardır Şırnak Silopi’den elektrik ihracatını gerçekleştiren Türkiye, enterkonnekte sistemleri Türkiye halklarının sırtına yıkarak bu ihracatı sağlarken, bu ihracat sadece şirketlerin çıkarlarına hizmet ediyor. Türkiye’nin Mahmur ve Şengal bölgelerini bombalarken bu duruma sessiz kalıp destekleyen Barzani iktidarı ile Türkiye arasında bilinmeyen girift ilişkiler olması ise dikkat çekiyor.
Silopi cehenneme dönüştü
2000-2001 yıllarında Silopi’de termik santralin ilk kurulduğu dönemde santral girişimi halka iş aş kapısı olarak aktarılırken, halk birkaç yıl içinde korkunç gerçeklikle yüz yüze kaldı. Santral ilk kurulduğunda filtre varken sonrasında santraller kapasitesini arttırmaya ve filtreler çalıştırtılmamaya başladı. Bir süre sonra köylerde hastalıklar artarken, kadınlar da düşükler çoğaldı. Sakat doğumlar, yarı insan yarı başka bir şeye benzeyen bebekler doğmaya, hayvanlar ölmeye başladı. Diğer taraftan termik santraller için madenler açılırken, Silopi coğrafyasının tamamı kömür ve asfaltit madenleriyle doldu. Doğal yaşamda tıpkı insan ve hayvanlar gibi yavaş yavaş ölmeye başlarken coğrafya yerle bir edildi. Maden çökmelerine birçok yurttaş yaşamını yitirirken, bölge adeta ölüm vadisine dönüşü. Yaşamsal zararlarla yüz yüze kalınan bölgede üretilen enerji direk olarak dışarıya satılırken, halka hiçbir olmayan santraller ve madenlerden kazanan Ciner Holding ve Karadeniz Enerji oldu.
