Afşin-Elbistan A ve B Termik Santralleri 6 aydır filtresiz çalıştırılıyor. İnsanlar sokağa çıkamaz hale gelirken, siyah kar yağıyor. Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu’ndan Cuma Binboğa, ‘Biz burada Çernobil’i yaşıyoruz’ diyor
Gülcan Dereli
Maraş Afşin-Elbistan A ve B Termik Santralleri yaşamı tüm canlılara zehir ediyor. Bölgede biri 34, diğeri 16 yıldır faaliyette olan 2 adet termik santral bulunuyor ve bunlardan dolayı hava kirliliği bölgeyi yaşanmaz hale getirdi. Termik santraller bulundukları bölgenin yalnızca doğasına, tarımına ve insan yaşamına hasar vermekle kalmıyorlar. Yeraltı, yerüstü sularını da tüketiyor ve zehirliyor. Bölgede yeni termik santrallerin temeli atılırken, Afşin C Santrali ile Elbistan Termik Santrali ve Diler Termik Santrali yeraltı ve yerüstü su kaynaklarını da tüketiyor.
Daha kötüye gitti
Afşin ve Elbistan’a geçtiğimiz yıl ocak ayında gitmiştim. Maraş’ın Afşin ve Elbistan ilçelerine vardığımda ilk fark ettiğim şey havanın kirliliği olmuştu. Yine konuştuğum onlarca kişi, bölgede kanser oranın yüksekliğine dikkat çekiyordu. Ve neredeyse konuştuğum herkesin bir yakını ya kansere yakalanmış ya da kanserden ölmüştü. Aradan bir yıl geçti, ne yazık ki kentte hava kirliliği daha da kötüye gidiyor ve ölümler sürüyor.
Ne doğa kaldırır ne yaşam
Tarım alanlarının bitme noktasına geldiği kentte insanlar nefes alamaz duruma geldi. Elbistan’da mevcut 2 santrale (Afşin-Elbistan A-B) rağmen 2 adet yeni özel termik santral çalışmaları yapılıyor. Ancak ne insanlar ne doğal alanlar bir termik santrali daha kaldıramaz. Bir tane daha termik santral yapılması durumunda Elbistan’ı hatta tüm o bölgeyi (Afşin-Ekinözü-Nurhak) yaşanmaz hale getirecek. Ki şimdiden gelmiş bile. İnsanlar göç etmek zorunda kalıyor. Santralin çevresinde birçok köy ve mezra boşaltılmış. Son günlerde yurttaşlar termik santralin yaydığı külden dolayı sokağa çıkamaz oldu.
6 aydır filtresiz çalışıyor!
Konuyu bölge sakinlerinden ve Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu’ndan Cuma Binboğa ile konuştuk. Binboğa, “Burada maalesef nefes almak zor” diyor. Termik santralin vahşice çalıştırıldığını söyleyen Binboğa, “Bu termik santral çevreye verdiği zararlardan dolayı 2019 yılında kapatılmıştı. Daha sonra filtre takılacak dediler ama filtre takılmadı. İzin aldılar ve özellikle bu ek izinden sonra daha da yoğun çalıştırmaya başladılar. Hiçbir önlem almıyorlar. Kış aylarıyla birlikte artık insanlar sokağa çıkamaz hale geldi. Ciddi anlamda nefes problemi yaşanıyor. Yaklaşık 6 aydan beri santrali çalıştırıyorlar. Filtreyi de takmadan çalıştırıyorlar. Yaptıklarını iddia ediyorlar ama yalan, yapmadılar. Üstelik 2 baca çalıştırmak için izin aldılar ancak 3 baca çalıştırıyorlar. Fazla fazla çalıştırılıyor” diye vurguluyor.
Hastalar etkilendi
Özellikle A Termik Santrali’nin sürekli çalıştırıldığının altını çizen Binboğa, “B Termik Santral duruyor, A Termik Santral çalıştırılıyor. B’nin kül depolama sahası ve biraz da filtreleme sistemi de var. Ama B çalıştırılmıyor. Bütün ağırlık A Termik Santrali’ne verildi. İnsanlar ciddi anlamda solunum sıkıntısı yaşıyor. Özellikle astım gibi rahatsızlığı olanlar bu koronavirüs ile birlikte ciddi anlamda etkilenmiş durumda” diyor.
Sadece bin kişi kaldı
Santrallerin bölgede göçe neden olduğunu kaydeden Binboğa, şöyle devam etti: “İnsanlar göç etmek istiyor. Termik santralin çevresindeki büyük kasabalar, köyler, mezralar tamamen boşalmış durumda. İnsanlar zaten akın akın kaçıyor. Elbistan’ın son 10 yıllık nüfusuna bakıldığı zaman hiçbir artış olmadığı gibi nüfusunda azalma var. Devletin resmi verilerini gördük biz. Yayınladılar. Ciddi anlamda nüfus kaybı yaşanıyor. Artış olmadığı gibi ciddi bir göç var Afşin ve Elbistan’dan. Zaten santralin yakın çevresindeki bütün eski belde, kasabalar ve köyler tamamen boşalmış durumda. Mesela Çolhan kasabası 10 bin nüfus iken şu anda bin kişi var. Alemdar’da 500 kişi var. Çevre köyleri tamamen boşalmış durumda şu an.”
Kanserin sebebi santraller
Cuma Binboğa’nın şimdi 10 yaşında olan çocuğu Metehan Binboğa, 4-5 yaşında kansere yakalandı. Lösemi olan Metehan uzun bir tedavi sürecinin ardından sağlığına kavuştu. Yine bölgeye gittiğimde kendisiyle konuştuğum Metehan, “Bir daha kötüleşmek istemiyorum. Termik santralleri istemiyoruz. Kapatsınlar. Başka çocukların benim gibi hasta olmasından korkuyorum. Kimse hasta olmasın” demişti. Metehan ve ailesi sağlık sorunlarının başlıca nedeninin termik santral olduğunu söylüyor. Nitekim yapılan araştırmalar Binboğa ailesini doğrular nitelikte.
Kanserde patlama
Termik santrallerin başta kanser olmak üzere birçok hastalığa neden olduğunu kaydeden Binboğa, “Çocuğum Metehan kanser olana kadar bizim rutin bir yaşantımız vardı. Metehan lösemi olduktan sonra Kayseri Erciyes Onkoloji’ye götürdüğümüzde orada karşılaştığımız manzara korkunç boyuttaydı. Oradaki hastaların neredeyse yüzde 70-80’i Afşin ve Elbistan’dan geliyordu. Çocuğu, genci, yaşlısı hep kanser oldu. Belki de Türkiye ortalamasının 10 kat üstünde. Her evde ağır, kronik ciddi hastalıklar var” diye belirtiyor.
‘Çernobil’i yaşıyoruz’
Kamuoyuna çağrıda bulunan Binboğa, “Bugün Afşin ve Elbistan’da yaşananların korkunç boyutta olduğunu söylemek istiyorum. Hasta insanlar göç etmek zorunda kalıyor. Binlerce dönüm tarım arazimiz yok edildi. Ne uğruna? Gerçekten elektrik uğruna mı? Biz burada Çernobil’i yaşıyoruz. Bunun bir an önce durdurulmasını istiyoruz. Biz bunlara karşı Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu’nu kurduk. Bu santrallere ve yeni yapılması planlanan santrallere karşı mücadele vermekteyiz. Halkın da çok desteğini alıyoruz ama kamuoyunun da desteğine ihtiyacımız var” diyor.
İşçi katliamı yaşanabilir
Santralde iş cinayetlerinin de yaşandığının altını çizen Binboğa, “Şunu da özellikle belirtmek istiyorum. Bu özelleştirilmeden önce insanlar 7-8 bin lira maaş alıyordu. Şimdi insanlar burada askeri ücretle çalıştırılıyor. İnsanları köleleştirdiler. Bir de bu Çelikler şirketi geldi geleli 5-6 kişi iş kazalarında öldü. Geçenlerde kömür havzasında büyük bir göçük oldu, Allah’tan kimse yokmuş. Burada çevre felaketinin yanı sıra işçi katliamı da yaşanabilir her an” diyor.
FOX’tan yalan haber
FOX TV’nin yaklaşık 15 gün önce Afşin ve Elbistan’daki termik santrallere ilişkin haber yaptığını anımsatan Binboğa, “Sabah programı Çalar Saat’te sunucu çıktı öyle bir açıklama yaptı ki akıllara zarar. Şirketten para mı aldılar baskı mı gördüler bilmiyorum. ‘Hiçbir problem yok, filtreler gayet iyi yapıldı çalışıyor. Afşin ve Elbistan’da kirlilik bitti’ diye bir yayın yaptılar. Özellikle belirtmek istiyorum haber tümüyle yalandı. FOX TV gibi bir kanala bu hiç yakışmadı. Aradık ağzımıza geleni söyledik. Gerçeklerle tamamen zıtlık içerisinde. Platform olarak FOX TV’ye tepki gösteriyoruz. Biz yaşıyoruz, görüyoruz, üzerimize kül yağıyor. Çocuklarımız kanser olmuş. Babalarımız, annelerimiz ölmüş. Dayılarımız, emmilerimiz ölmüş. Her evde bir hasta var. Her gün birine telefon ediyoruz, geçmiş olsun, başın sağ olsun diye. Burada kirlilik Türkiye ortalamasının 13 kat üzerinde. FOX TV ise hiçbir şey yok, hava tertemiz diyor. Gelsin burayı görsünler, yalan haber yapmasınlar” diyor.
