Türkiye, Altay tanklarına motor ararken, Almanların kapısını çaldı. Rheinmetall firması ile anlaştı. Ancak, muhalefetin ve Alman kamuoyunun tepkileri nedeni ile bu antlaşmalar yürümüyor
Hüseyin Kalkan
Rheinmetall’ın en büyük müşterilerinden biri Türkiye. Ama Alman yasaları Türkiye’ye sorunsuz silah satışına imkân tanımıyor. Alman malı silahların iç sorunlarda kullanılması, sivil halka karşı kullanılması veya NATO amaçlarının dışında kullanılması durumlarında Alman Hükümeti kısıtlamalara gidebiliyor. Ya da bu tür durumlarda söz konusu ülke ile silah ticareti yapılmasına izin verilmiyor. Rheimetall bu sorunu aşmak için Alman yasalarında bir açık arıyor. Bunun için çeşitli taktiklere başvuruyor. Alman basını, özellikle Stern dergisi, Rheinmeall’ın Erdoğan ile Yıldız Sarayı’nda üst düzey üç Rheinmetall yöneticisiyle buluştuğu ve bu buluşmada BMC’nın patronu Ethem Sancak’ın da bulunduğunu ortaya çıkardı. Bu büyük buluşmanın nedenlerine gelince, “Milli ve Yerli” tank arayışıydı. Daha doğrusu milli ve yerli tanka motor arayışı idi.
Altay’ın motoru yok
Hikâye şöyle; İktidarın övündüğü konuların başında milli ve yerli bir savunma sanayi kurma meselesi geliyor. En gözde firmalarda biri BMC. BMC yerli tank bile yaptı. Ama bu milli ve yerli tankın tek ve küçük bir kusuru vardı! Motoru yoktu. Kocaman demir-çelik yığın bu yüzden tek adım atamıyordu. Milli ve yerli bir çözüm arandıysa da bulunamadı. Çare ‘düşman’ Batı’da bulundu. Akla ilk gelen de yetkililerin ‘yeni Naziler’ olarak nitelendirdiği Almanlar oldu. Rheinmetall’e çengel atıldı. Rheinmetall dünden razıydı silah satmaya. Ancak Alman yasaları buna cevaz vermiyordu. Alman yöneticileri bu kuralları görmezden gelmeye dünden hazırdı. Ama Alman Meclisi’ndeki Sol Parti ve Yeşiller Partisi’nin muhalefeti buna izin vermiyordu. Üstelik Alman demokratik kamuoyu bu konuda çok hassastı. Şimdi burada biraz ara verelim ve Rheinmetall tarihine kısa bir göz atalım.
Rheinmetall 1887’de kurulmuş. O günden bugüne ölüm makineleri üretiyor. Yıllık silah ihracattı 5 milyar euroyu geçiyor. Birinci dünya savaşından sonra Versay Anlaşması’yla silah üretmesi yasaklanmış. Versay Anlaşması sonrasında çelik ve tarım aletleri üreten Rheinmetall’a 1925’te hafif silah üretme izni verildi. 1930’lardan itibaren ise Savaş Bakanlığı’nın tüm silah ve mühimmat işlerini aldı. İkinci Dünya Savaşı’nda ise şirket, Almanya’nın en büyük silah tekeline dönüştü. Savaşın sonlarına doğru ABD ve İngiltere, Rheinmetall’in bütün fabrikalarını bombalayarak yok etti. 1950’ye kadar da herhangi bir şey üretmesi yasaklandı.
Tank fabrikası kuracak mı?
İşte Türkiye’nin kapısını çaldığı Rheinmetaell bu Reinmetall’dı. Geçtiğimiz aylarda Reuters, ilginç bir haberi abonelerine servis etti. Haberde, Alman hükümetinin 18 Aralık 2017 ile 24 Ocak 2018 tarihleri arasında Türkiye’ye yönelik silah ihracatına ilişkin 31 anlaşmaya onay verdiğinden bahsediliyordu. Bunun içinde Rheinmetall’ın Türkiye’de bir tank fabrikası kurması da vardı. Zamanın Alman Dışişleri Bakanı Sigman Gabriel, Türk tankı için motor yapmayı saçma bir fikir olarak niteledi ama tam o ara Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, BMC’nin patronu AKP yöneticisi Ethem Sancak ile birlikte 3 Rheinmetall yöneticisiyle Yıldız Sarayı’nda bir akşam yemeğinde çekilmiş fotoğrafları basına yansıdı. Stern dergisi bu fotoğrafları ele geçirdi ve yayınladı. Türkiye ile 31 silah satış anlaşmasını imzalandığı bilgisine yer verdi. Derginin yorumcularından Hans-Martin Tillacks, peş peşe Rheinmetall Türkiye ilişkisine dair haberler yaptı. Tillacks’a göre Rheinmetall Alman yasaları aşıp Türkiye silah ve teçhizat satmak için BMC ortak bir şirket kurdu. (Bkz: Stern dergisi internet sitesi).
Yıldız Sarayı’ndaki yemekten bir yıl sonra, 2016’da, Ankara’nın Çankaya İlçesi Büyükesat Mahallesi Uğur Mumcu Sokak, numara 4’te Rheinmetall BMC Defence Industry Inc. (RBSS) adlı bir şirket kuruldu. Ve kısa süre sonra da bu şirketin Alman Leopard 2 tanklarının modernizasyonu ile şu günlerde öve öve bitirilemeyen yerli ve milli Altay tanklarının üretimini yapacağı ortaya çıktı. İhalenin toplam tutarı tamı tamına 7 milyar euro. 2020’de 4.5 milyar euroluk değere sahip olmayı düşleyen Rheinmetall, anlaşılan hedefine ulaşacak gibi. İşte Merkel’in onay verdiği 31 silah satış anlaşmasının içinde bu ihalenin de olduğu ileri sürülüyor. Rheinmetall’ın BMC ile ortaklık kurmaya bu kadar hevesli olmasının nedeni silah ihracatı iznini almaması. Ancak başka bir ülkede fabrika kurmak, silah üretmek yine hükümetin iznine bağlı. Yani Rheinmetall’ın işi zor, BMC’nin de. Afrin’de, Almanya’da alınan tankların kullanılması ve bu fotoğrafların basına yansımasından sonra, Almanya’da tartışmalar tekrar alevlendi. Muhalefetin itirazları ise daha sertleşti.
